संगणकाच्या विविध भागांची नावे | उपयोग
संगणक हा विविध भागांचा बनलेला असतो त्यामध्ये काही भाग आपल्याला उघड्या डोळ्यांनी दिसतात तर काही भाग हे दिसत नाहीत काही भाग संगणकाचा सीपीयू मध्ये असतात त्यामुळे ते आपल्याला दिसून येत नाहीत तर काही भागांचा उपयोग हा विशिष्ट कार्यासाठी केला जातो त्यामुळे आपण कधी कधी त्या भागांचा उपयोग करत नाही.या लेखामध्ये आपण संगणकाच्या सर्व भागांची नावे आणि उपयोग जाणून घेणार आहोत.
संगणकाचा प्रत्येक भाग हा वैशिष्ट्यपूर्ण आहे आणि त्याचा उपयोग देखील वेगवेगळा आहे. संगणकाच्या भागांना आपण हाताने स्पर्श करू शकतो त्यांना Hardware असे म्हटले जाते तसेच ज्या भागांना आपण हातांनी स्पर्श करू शकत नाही त्या भागांना software असे म्हटले जाते.
असे म्हटले जाते की गरज ही शोधाची जननी आहे त्यामुळे संगणकाचे विविध भाग हे आजही नवनवीन पद्धतीने develop होत आहेत अशा अत्याधुनिक तंत्रज्ञानाचे देखील आपण ज्ञान प्राप्त करणार आहोत.
या लेखामध्ये आपण जाणून घेणार आहोत संगणकाच्या विविध भागांची नावे आणि त्यांचा उपयोग तसेच आपण हे देखील जाणून घेऊ की त्याबाबत रोचक इतिहास काय आहे आणि त्याच्या ऐतिहासिक पार्श्वभूमीचा देखील आपण अभ्यास करू. हा लेख वाचल्यानंतर तुम्ही संगणकाच्या आजच्या आधुनिक तंत्रज्ञानाविषयी अवगत व्हाल आणि संगणकाच्या भागांची नावे , विविध नवीन तंत्रज्ञानाविषयी तुम्हाला माहिती मिळेल.
संगणक हा मुख्यतः तीन भागांचा बनलेला असतो ज्यामध्ये येतात input device, output device, आणि storage device. Input device हे संगणकाच्या बाहेरील क्रिया संगणकामध्ये दाखवतात. Output device ह्यांचा उपयोग संगणकामध्ये होणाऱ्या घडामोडी मानवाला बघता याव्यात यासाठी होतो जसे की युट्युब बघणे, photo बघणे, इंटरनेटचा उपयोग करणे इत्यादी आणि storage device चा उपयोग माहितीची साठवणूक करण्यासाठी होतो.
Table of content ↕
संगणकाच्या भागांचे तीन गटात रूपांतर होते ते पुढील प्रमाणे-
- Input devices
- Output devices
- Storage devices
Input devices विषयी सविस्तर माहिती आणि उपयोग –
Input devices हे संगणकाचे असे भाग असतात ज्याद्वारे उपभोक्ता संगणकाकडे data, माहिती किंवा controlled सिग्नल संगणकाकडे पाठवतात आणि संगणकाचा CPU आलेल्या माहितीचे किंवा संदेशाचे रूपांतर उपभोक्त्याला आवश्यक असलेल्या माहिती किंवा संदेशामध्ये करून देतो.
Input devices द्वारे आपण संगणकाचे सर्व कार्य करू शकतो. Input devices मानवी दुनियेला संगणकाच्या दुनियेशी जोडतात. यामध्ये मानव संगणकाला सूचना देतो आणि संगणक या सूचनांचे पालन करून आपल्याला आवश्यक असलेल्या परिणामांमध्ये त्याचे रुपांतर करतो याचे सर्वात चांगले उदाहरण आहे कीबोर्ड.
विविध महत्त्वाच्या input devices ची नावे पुढीलप्रमाणे–
1. कीबोर्ड / कुंजीफलक विषयी माहिती
संगणकामध्ये कीबोर्ड आहे मुख्य Input device आहे. किबोर्डवर साधारणता 104 key असतात परंतु निर्माता च्या आधारावर आणि Operating system आधारावर आपण असे म्हणू शकतो की संगणकाच्या कीबोर्ड वर 100(+-) बटणे असतात.
कीबोर्ड वरील Keys चे मुख्य पाच प्रकार पडतात जे आहेत Function key, typing key, control key, navigation key, indicator key, numerical key. या सर्व key चे प्रकार त्यांच्या कार्यावरून पडलेले आहेत
कीबोर्ड विषयी अधिक जाणून घ्या-
[Imp] कीबोर्ड विषयी संपूर्ण माहिती | उपयोग | इतिहास | जोडणी
कि-बोर्ड वरील Function keys विषयी संपूर्ण माहिती
2. Mouse –
माऊस चा शोध Douglas C. Engelbart यांनी सन 1963 मध्ये लावला. हा शोध त्यांनी Stanford University मध्ये लावला.
Mouse हा एक लोकप्रिय तळहातात सहजपणे बसणारा मुख्य Input device आहे. माऊस मध्ये खालच्या बाजूला एक Round ball असतो ज्याच्या द्वारे माऊस होणारी हालचाल केंद्रीत करतो आणि आवश्यक असलेले संदेश संगणकाकडे पाठवतो त्यामुळे संगणकाच्या स्क्रीनवर Cursor च्या जागेमध्ये बदल होतो. माणूस हा शक्यतो सपाट भागावर वापरला जातो.
माऊस मध्ये जास्त करून दोन बटन असतात आणि या दोन बटन च्या मध्ये एक Wheel असते. यामध्ये डावे बटण हे Select करण्यासाठी असते व उजव्या बटनावर click केल्यावर Select केलेल्या घटकाचा मेनूबार उघडतो. मधल्या wheel च्या आधारे आपण संगणकाच्या स्क्रीनवर खाली वर scroll करू शकतो.
Mouse चे प्रकार-
1. Mechanical Mouse
2. Optical mouse
3. Cordless or wireless mouse
4. Trackball Mouse
3. scanner-
Scanner हे photocopy machine प्रमाणे असते. Scanner चा शोध Ray Kurzweil यांनी सन 1957 मध्ये लावला. याचा उपयोग तेव्हा केला जातो जेव्हा काही papercopy चे रूपांतर आपल्याला डिजिटल format मध्ये करायचे असते किंवा खूप काळासाठी papercopy चे जतन करून त्याचा भविष्यात उपयोग करायचा असतो.
Scanner हे खूप मूलभूत तत्वावर चालते यामध्ये फोटो केव्हा text हा input च्या स्वरूपात घेतला जातो आणि त्यावर प्रक्रिया करून digital format मध्ये output च्या स्वरूपात जतन केला जातो.
Scanner चे काही प्रकार पुढीलप्रमाणे –
1. Flat bed scanner
2. Hand held scanner
3. Sheetfed scanner
4. Drum scanner
5. Photo scanner.
4. Joystick
हे देखील एक pointing उपकरण आहे जसे की माऊस आहे. Joystick चा शोध C B Miric यांनी U.S.Naval research laboratory मध्ये लावला. याचा उपयोग Cursor ला 4 दिशा मध्ये फिरवण्यासाठी होतो. यामध्ये दोन Spherical ball असतात एक ball हा socket मध्ये असतो तर दुसरा stick च्या सहाय्याने वरती असतो जो आपल्याला दिसतो.
Joystick चेेेेेेेेेे खूप सारे प्रकार पडतात जसे की displacement joystick, finger operated joystick, hand operated joystick, isometric joystick इत्यादी. Joystick चा उपयोग मुख्यतः संगणकामध्ये विविध डिझाइन्स करण्यासाठी होतो
5. Lightpen
हे एक इनपुट डिवाइस आहे हे स्क्रीन वर Pointer चे कार्य करते. याचा शोध Ben Gurley यांनी लावला. याचा उपयोग मुख्यतः स्क्रीन वर काही Text/ इतर माहिती highlights करण्यासाठी होतो तसेच चित्र काढण्यासाठी होतो. या pen मध्ये फोटो सेल असतात आणि ऑप्टिकल सिस्टिम देखील एका छोट्याशा ग्रुपमध्ये असते
जेव्हा हा पेन स्क्रीनवर चालवला जातो तेव्हा त्यामध्येेेे फोटो सेल हे स्क्रीन बरोबर Interact करतात आणि त्यानुसार संगणकाच्या स्क्रीनवर विविध क्रिया घडतात. या lightpen चा उपयोग LCD उपकरण बरोबर होऊ शकत नाही त्यामुळे हे आज काल कालबाह्य होत आहेत .
6. Microphone –
जगामध्ये पहिल्या microphone ची नोंद Alexander Graham Bell यांच्या नावे 1876 मध्ये झाली. मायक्रोफोन मध्ये आवाज इनपुट च्या स्वरूपात घेतला जातो आणि त्या आवाजाचे रूपांतर सिग्नल मध्ये करून ते सिग्नल्स सीपीयू कडे पाठवले जातात सीपीयू त्या सिग्नलचे रूपांतर डिजीटल फॉरमॅटमध्ये करून आवाज संगणकावर स्टोअर करून ठेवतो
मायक्रोफोन चा उपयोग विविध ठिकाणी केला जातो जसे की व्हिडिओ बनवणे, प्रेझेंटेशन, गाणे बनवणे इत्यादी ठिकाणी. मायक्रोफोन चे काही प्रकार देखील आहेत ते पुढीलप्रमाणे.
1. Dynamic microphone
2.Condenser microphone
3. Ribbon microphone
7. Magnetic ink Card Reader (MICR)-
या उपकरणामध्ये magnetic शाई च्या मदतीने लिहिलेली अक्षरे ओळखण्यासाठी होतो. स्कॅनर ह्या मॅग्नेटिक शाईला स्कॅन करतो आणि डाटा प्रोसेस करून संगणकाकडे पाठवतो.
हे उपकरण सर्वात जास्त बँक मध्ये वापरले जाते येते. हे चेकच्या च्या खालच्या बाजूला मॅग्नेटिक साईट च्या मदतीने जी अक्षरे लिहिलेली असतात ती संगणक ओळखतो आणि खुप सारे चेक विषयी काही मिनिटात संगणकाला माहिती मिळते.
8. Digital camera –
डिजिटल कॅमेरा मध्ये फोटो हा इनपुट च्या स्वरूपात घेतला जातो आणि त्यावर प्रक्रिया करून तो संगणकामध्ये साठवला जातो. संगणकामध्ये त्यावर विविध प्रक्रिया केल्या जातात ज्यासाठी विविध सॉफ्टवेअरचा वापर केला जातो.
हा कॅमेरा पारंपारिक कॅमेरा पेक्षा खूप वेगळा आहे हा कॅमेरा संगणकाला/ मेमरी कार्डला जोडलेला असतो परंतु पारंपरिक कॅमेरा मध्ये film चा उपयोग केला जात होता. यामध्ये फोटो सेन्सर असतात जे फोटो चे रूपांतर डिजिटल फॉरमॅट मध्ये करण्यासाठी मदत करतात
9. Gesture Recognition device –
तंत्रज्ञानाने खूप प्रगती केलेले आहे आता आपल्या शरीराच्या हालचालीवरून देखील संगणक नियंत्रित केला जाऊ शकतो याचे उत्तम उदाहरण म्हणजे Gesture Recognition device. यामध्ये मानवाच्या हालचाली संगणकामध्ये केंद्रित केल्या जातात
उदाहरणार्थ kenet या उपकरणाचा उपयोग व्हिडिओ गेम खेळण्यासाठी होतो ज्यामध्ये मानवाच्या हालचाली नुसार गेम मधील कॅरेक्टर काम करते. मोबाईल उपकारना वरील याचे सर्वात उत्तम उदाहरण म्हणजे Talking tom हा app.
10. Webcam –
संगणकाला डायरेक्ट जोडलेल्या कोणत्याही कॅमेऱ्याला Webcam असे संबोधले जाते वेब कॅम मध्ये फोटो हा इनपुट च्या स्वरूपात घेतला जातो त्यावर प्रक्रिया होते आणि तो संगणकांमध्ये आउटपुट च्या स्वरूपात साठवला जातो.
या कॅमेऱ्याचा उपयोग मुख्यता इंटरनेटवर फोटो अपलोड करण्यासाठी तसेच व्हिडिओ कॉल वर बोलण्यासाठी होतो. हा कॅमेरा डायरेक्ट संगणकाला जोडलेला असल्यामुळे यामध्ये घेतले जाणारे फोटो direct संगणकामध्ये store होतात आणि त्यामुळेेेेेेेेेेेेेे इंटरनेटवर अपलोड करण्यासाठी सोपे असतात
11. Biometric devices-
संगणकाद्वारे माणसाची ओळख पटण्यासाठी biometric device हे खूप उपयोगी असतात त्यामध्ये मानवाच्या शरीर रचनेनुसार मानवाची ओळख ठरते. यासाठी मानवाचे विविध शरीराचे भागांचे scanning करून माणसाची खात्री ठरवली जाते.
याचे काही प्रकार देखील आहेत जसे की
Face scanner – चेहऱ्यावरून माणूस ओळखण्यासाठी.
Hand scanner– हातांच्या ठशांवरून माणसाची ओळख पटण्यासाठी
Finger scanner – बोटांच्या ठशांवरून माणसाची ओळख पटण्यासाठी.
Retina scanner– डोळ्यांचे निरीक्षण करून माणूस ओळखण्यासाठी
Voice scanner – आवाजावरून माणसाची ओळख पटण्यासाठी.
Output devices विषयी संपूर्ण माहिती –
Output device हे संगणकाचे hardware उपकरण आहे ज्याद्वारे माहिती ला माणसाच्या वाचण्यायोग्य बनवले जाते ही माहिती अक्षरांच्या, फोटोंच्या, व्हिडिओच्या ,तसेच आवाजाच्या स्वरूपात असू शकते.काही Output devices हे Visual Display Unit म्हणून देखील वापरले जातात i.e. Monitor, printer, speaker इत्यादी.
जसे इनपुट उपकरणे संगणकाला माहिती प्रदान करण्याचे काम करतात तसेच आऊटपुट उपकरणांच्या मदतीने आपण संगणकाकडून माहिती घेत असतो. आउटपुट उपकरणांचे महत्त्व असे आहे की आपण आउटपुट उपकरणे शिवाय संगणक तर वापरू शकतो पण संगणकांमध्ये काय चालू आहे हे आपल्याला समजणार नाही.
आउटपुट प्रकरणांमध्ये खूप सारे खूप उपकरणे असतात परंतु त्यातील काही महत्त्वाचे आणि दररोज वापरात येणारे आउटपुट उपकरणा विषयी आपण माहिती घेऊ त्या आउटपुट उपकरणांची नावे पुढील प्रमाणे –
1. Monitor –
मॉनिटर हे एक मुख्य Output उपकरण म्हणून ओळखले जाते याद्वारे माहिती आहे आपण डोळ्यांनी बघू शकतो. मॉनीटर हे खूप प्रकारचे आढळतात. मॉनिटर मध्ये वेगवेगळी size आणि resolution असते.
मॉनिटर हे HDMI cable किंवा VGA पोर्ट ने संगणकाशी जोडले गेलेले असतात. मॉनिटर च्या सहाय्याने आपण विविध Video बघू शकतो, संगणकामध्ये चित्र काढू शकतो, तसेच आपल्या mouse चा cursor कुठे चाललेला आहे हे पण बघू शकतो.
मॉनिटर चे प्रकार-
Cathod ray tube monitor –या प्रकारच्या मॉनिटर मध्ये phosphorescent dots चे रूपांतर pixels मध्ये होऊन माहिती दाखवली जाते. अशा प्रकारचे मॉनिटर जुन्या काळी वापरले जात होते आज काल हे monitor वापरले जात नाहीत.
Flat panel monitor – या प्रकारच्या monitor मध्ये लाईट plasma मधून pass होऊन आऊटपुट देत असते
Monochrome monitor –
अशा प्रकारच्या मॉनिटर मधील रंगाची फक्त एकच छटा दिसते.
Gray scale monitor –
यामध्ये रंगाच्या काही विशिष्ट छटा दिसतात हे मॉनिटर मुख्यता handy computer मध्ये वापरले जातात.
Colour monitor –
आज-काल आधुनिक मॉनिटर म्हणून याकडे बघितले जाते त्यामध्ये रंगाच्या सहा ते सहा लाख छटा दिसतात.
2. प्रिंटर–
संगणकामध्ये जेव्हा एखाद्या फोटोचे किंवा एखाद्या दस्तऐवजाची सॉफ्ट कॉपी मधून हार्ड कॉपी करायची असेल तेव्हा प्रिंटर चा उपयोग केला जातो. यामध्ये संगणकाकडून प्रिंटरला माहिती पाठवली जाते आणि प्रिंटर Physically पेपर वर print करण्याचे काम करतो.
प्रिंटर च्या कार्यप्रणाली नुसार प्रिंटर चे तीन मुख्य प्रकार पडतात ते पुढीलप्रमाणे –
1. Ink jet printer –
यामध्ये प्रिंट काढण्यासाठी उपयुक्त असलेले शाई छोट्या-छोट्या टिंबांचा स्वरूपात पडते आणि प्रिंट चे काम करते.
2. Laser printer –
यामध्ये toner ड्रम हा मॅग्नेटाइट pigment वरून पाठवला जातो आणि त्याद्वारे पिगमेंट हे पृष्ठभागावर ट्रान्सफर करून print चे काम करतात.
3. Dot metric printer-
हे प्रिंटर 1980 च्या सुमारास वापरले जायचे यामध्ये printer head च्या मदतीने इमेज पृष्ठभागावर प्रिंट केली जायची.
3. Speaker –
स्पीकर हे एक output device आहे ज्याद्वारे आपण संगणकामधील आवाज ऐकू शकतो. लॅपटॉप मध्ये स्पीकर हा inbuilt असतो तर संगणकामध्ये आपल्याला बाहेरच्या स्पीकर ची गरज पडते. स्पीकर हा संगणकामध्येेे आवाजाच्या store केलेल्या सिग्नल चे रूपांतर आपल्याला ऐकू येईल अशा Frequency मध्ये करतो
स्पीकर मध्ये कोण, लोखंडी तार, चुंबक तसेच housing (Case) असते. जेव्हा Electricity हि स्पीकर मधून जाते तेव्हा इलेक्ट्रोमॅग्नेटिक तरंग तयार होतात आणि ज्याद्वारे Speaker मध्ये व्हायब्रेशन्स होतात. त्या व्हायब्रेशन्स मुळे ध्वनीचे निर्माण होऊन आपल्याला आवाज ऐकू येतो.
4. Projector –
प्रोजेक्टर हे एक Optical device आहे ज्याद्वारे image हे एखाद्या पृष्ठभागावर project केली जाते हा पृष्ठभाग commonly प्रोजेक्टर स्क्रीन हा असतो. प्रोजेक्टर मध्ये सहसा लाईट ही छोट्या lens द्वारे पाठवून प्रोजेक्ट केली जाते परंतु आजच्या नवीन generation च्या प्रोजेक्टर मध्ये लाईट डायरेक्ट लेझरच्या साहाय्याने प्रोजेक्ट केली जाते.
प्रोजेक्टर चा शोध हा फ्रेंच शोधकर्ता Leon bouly यांनी लावला आहे. प्रोजेक्टचे साधारणता तीन प्रकार पडतात ते आहेत –
1. CRT – cathode ray tube projector –
या प्रकारच्या प्रोजेक्टर मध्ये लाईट हि Cathode Ray Tube मधून पास करून प्रोजेक्ट केली जात होती
2. DLP – digital light processing projector-
यामध्ये Tiny microscopic mirror च्या सहाय्याने बनवलेली चिप आणि कलर wheel च्या साह्याने फोटो हे पृष्ठभागावर प्रोजेक्ट केले जातात.
3. LCD- light crystal display projector –
या प्रकारच्या projector मध्ये liquid crystal panel च्या सहाय्याने लाईट प्रोजेक्ट केली जाते.
5. Sound card–
आपल्याला संगणकातील सिग्नल च्या सहाय्याने आवाज ऐकण्यासाठी त्याच्या मध्ये Frequency चा बदल करावा लागतो. तसेच संगणकामध्ये आवाज स्टोअर करण्यासाठी आवाजाचे रूपांतर आवाजाच्या सिग्नल्स मध्ये करावे लागते. या साठी साऊंड कार्ड यालाच audio card असे म्हटले जाते त्याचा उपयोग होतो .
साऊंड कार्ड चा शोध Sherwin Gooch यांनी सन 1972 मध्ये लावला. जेव्हा आपल्याला आवाज ऐकायचा असतो तेव्हा साऊंड कार्ड हे डिजिटल अनलॉक सिग्नल चे रुपांतर ऑडिओ signal मध्ये करतो तसेच याच्या मदतीने आपण आवाज रेकॉर्ड देखील करू शकतो.
6. GPS–
GPS चे विस्तारित रूप होते Global positioning system. GPS चि सुरुवात सन 1973 मध्ये अमेरिकन सैन्य विभागाद्वारे करण्यात आली. GPS हे विविध उपग्रहांच्या मदतीने करण्यात आलेले उपकरण आहे आहे.
याच्या मदतीने प्रवासादरम्यान आपले live location. हे विविध ठिकाणांचे नकाशे प्रदान करते ज्याच्या मदतीने आपण सोपा रस्ता निवडू शकतो तसेच हे आपल्याला प्रवासादरम्यान दिशा दाखवण्याचे देखील काम करते.
Storage devices-
आपण इनपुट आणि output devices बद्दल माहिती बघितली परंतु हे उपकरण कार्यरत होण्यासाठी संगणकामध्ये माहिती साठवली गेली पाहिजे हि माहिती साठवण्याची क्रिया स्टोरेज devices करतात. हे उपकरणे काही काळासाठी तसेच permanent माहिती साठवण्यासाठी उपयुक्त असतात.
कोणतेही संगणक किंवा मोबाइल चांगल्याप्रकारे कार्य करण्यासाठी त्यामध्ये स्टोरेज डिवाइस असणे खूप गरजेचे असते. माहिती साठवणूक करण्याचे विविध संगणक मेमरी उपकरणे असतात. जे मुख्यतः तीन गटात विभागणी केलेले आहेत ते पुढीलप्रमाणे –
1. Primary memory devices
2. Secondary memory devices
3. Tertiary memory devices
1. Primary memory devices –
Primary memory devices चा उपयोग विविध सॉफ्टवेअर use करण्यासाठी होतो तसेच संगणकामध्ये साठवले गेलेले सर्व फोटो व्हिडिओ गाणे हे या मेमरी मध्ये साठवलेल्या असतात. ही मेमरी संगणकाच्या सर्वर साईटने काम करते
Primary memory devices चे काही महत्त्वाचे प्रकार –
1.RAM( Random Access Memory )-
संगणकामध्ये विविध ॲप किंवा काही कार्य करण्यासाठी काही मेमरी साठवले जाते ही मेमरी रॅम मध्ये साठवली जाते.
आणि संगणक बंद झाला तर या मेमरी मधील माहिती आपोआप मिटली जाते.
2.ROM ( Read Only Memory )
रॉम मेमरी बदलता येत नाही त्यामुळे या मेमरी चा उपयोग अत्यंत महत्त्वाच्या कारणांसाठी केला जातो जसे की संगणक स्टार्ट करणे.
कायम उपयोगात येणाऱ्या महत्त्वाच्या सॉफ्टवेअर साठी देखील ही मेमरी उपयुक्त असते.
3. Catch memory –
या मेमरी चा उपयोग कायम उपयोगात येणारे निर्देशही लक्षात ठेवण्यासाठी होतो जेणेकरून CPU ला प्रत्येक वेळेस मुख्य मेमरी मध्ये ते निर्देश शोधावे लागू नये. हि मेमरी खूप वेगवान असते.
2. Secondary memory devices –
अशा प्रकारची मेमरी सीपीयू मधून डायरेक्ट उपयोगात आणली जात नाही यासाठी बाहेरील Extra memory उपकरणे सीपीयू ला जोडावे लागतात. या मेमरी उपकरणांमध्ये मोठ्या प्रमाणावर माहिती साठवली जाते आणि ती Permanent स्वरूपात असते.
या उपकरणांचे त्यांच्या आकारमान तसेच क्षमता आणि गती च्या आधारावर विविध प्रकार पडतात. ज्यामध्ये प्रत्येक उपकरणाचे कार्य हे वेगवेगळे आहे. त्यातील काही महत्त्वाचे उपकरणे पुढीलप्रमाणे –
1. Hard disk
2. Floppy disk
3.Memory card
4. Flash drive
5. CD ROM
Tertiary memory devices –
प्राथमिक आणि द्वितीय प्रकारच्या माहितीची साठवणूक करणाऱ्या प्रमाणेच हे तृतीय माहिती साठवणूक करण्याचे उपकरण आहे. याचा फार जास्त उपयोग केला जात नाही कारण याची गती खूप कमी आहे याचा उपयोग जास्त करून मशीन मध्ये केला जातो परंतु माणसं हे जास्त वापरत नाहीत. मशीन ला मोठ्या प्रमाणावर माहितीची साठवणूक आणि हाताळणी काढण्यासाठी या प्रकारच्या मेमरी ची गरज लागते.
याचे काही मुख्य प्रकार आहेत-
Tape library –
या मध्ये एक किंवा एकापेक्षा जास्त Tape drive असतात. या tape drive वर बारकोड चिटकलेला असतो व ज्याच्या सहाय्याने रोबोट त्याविषयी माहिती घेतात. अशी क्षमता हजारो Hard disk पेक्षा जास्त असते म्हणून मशीनला माहितीची हाताळणी करण्यासाठी याचा उपयोग होतो.
Optical junkboxes –
ही मेमरी ऑप्टिकल Drive ची हाताळणी करते आणि तृतीय प्रकारची मेमरी प्रदान करते. याची क्षमता terabytes to petabytes पर्यंत असते. या मेमरीला optical disk library किंवा robotic drive असे संबोधले जाते.
सर्वात जास्त विचारले जाणारे प्रश्न | FAQ (Frequently Asked Questions)-
संगणकाचे कोणकोणते भाग असतात आणि त्यांचे कार्य?
उत्तर- संगणकाचे कार्यानुसार तीन भाग पडतात आहे जे आहेत input devices, output devices, storage devices. यामध्ये Input devices संगणकाला सूचना तसेच निर्देश प्रदान करण्यासाठी उपयुक्त आहे. Output devices संगणकाकडून माहिती घेण्यास उपयुक्त आहे. Storage devices माहितीचे साठवणूक करण्यास उपयुक्त आहे.
संगणकाचे input parts कोणते आहेत?
उत्तर – संगणकाचे विविध input part आहेत त्यातील काही महत्त्वाचे पुढील प्रमाणे –
Keyboard, Mouse, scanner, joystick, light pen, microphone, magnetic ink card reader, gesture recognition devices, biometric devices इत्यादी.
संगणकाचे आऊटपुट भाग कोणते आहे?
उत्तर – संगणकाचे काही महत्त्वाचे आउटपुट भाग पुढील प्रमाणे –
Monitor, printer, headphone, speaker projector, sound card, GPS इत्यादी
संगणकाचे इनपुट उपकरण म्हणजे काय?
उत्तर – ज्या उपकरणांद्वारे संगणकाला माहिती किंवा निर्देश पाठवला जातो त्यांना इनपुट उपकरण असे म्हणतात
संगणकाचे आऊटपुट उपकरण म्हणजे काय?
उत्तर – संगणकाच्या या उपकरणाद्वारे मानव संगणकातील माहिती घेतो या उपकरणांना आउटपुट उपकरण असे संबोधले जाते.
माउस चा शोध कोणी लावला?
संगणकाचे इनपुट उपकरण कीबोर्ड काय आहे?
उत्तर – कीबोर्ड हे एक इनपुट उपकरण आहे ज्यावर विविध key चा संच असतो आणि त्याचा उपयोग संगणकाला निर्देश देण्यासाठी होतो.
माऊस चे विविध प्रकार कोणते आहेत?
उत्तर – माऊस चे विविध प्रकार आहेत trackball Mouse, mechanical Mouse, optical mouse, cordless or wireless mouse
Scanner चे विविध प्रकार कोणते आहेत?
उत्तर – Scanner चे प्रकार आहे flatbed scanner, handheld scanner, sheet-feed,flatbed scanner, photo scanner इत्यादी.
प्रिंटर चा शोध कोणी लावला?
उत्तर – प्रिंटर चा शोध Johannes Gutenberg या जर्मन शोधकर्त्याने लावला.
Joysticks काय आहे?
उत्तर- जॉयस्टिक हे एक संगणकाचे इनपुट प्रकारचे उपकरण आहे ज्याचा उपयोग संगणकाच्या Screen वर cursor ची दिशा निर्देशित करण्यासाठी होतो.
संगणकाला जे सुचना देतात त्याला काय म्हणतात –
उत्तर – संगणकाला जे उपकरण सुचना देतात त्यांना इनपुट उपकरणे असे म्हणतात. विविध इनपुट उपकरणांच्या माध्यमातून संगणक वापरकर्ता संगणकाला सूचना किंवा instructions देत असतो ज्या मधील काही प्रचलित इनपुट उपकरणे आहे – कीबोर्ड, स्कॅनर, माऊस, मायक्रोफोन इत्यादी.
सारांश/ Conclusion –
या लेखामध्ये आपण संगणकाच्या भागांची नावे, माहिती आणि उपयोग जाणून घेण्याचा प्रयत्न केला. आपण जाणून घेतले की संगणकाचे मुख्यतः तीन भाग असतात जे आहेत इनपुट उपकरणे, आउटपुट उपकरणे आणि स्टोरेज करण्यासाठी उपयुक्त असलेली उपकरणे आणि त्या नुसार संगणकाच्या भागांची नावे ही वेगवेगळे आहेत . तसेच आपण या विषयावरील सर्वात जास्त विचारल्या जाणाऱ्या प्रश्नांविषयी देखील माहिती घेतली.
इनपुट उपकरणांचा उपयोग संगणकाला निर्देश आणि सूचना देण्यासाठी होतो आणि आउटपुट उपकरणांचा उपयोग हा संगणकाकडून विविध माहिती घेण्यासाठी होतो ही माहिती ध्वनीच्या किंवा चित्राच्या स्वरूपात असू शकते. स्टोरेज उपकरणांचा उपयोग माहितीची साठवणूक करण्यासाठी होतो.
तुम्हाला संगणकाच्या भागांची नावेे , उपयोग, इनपुट उपकरणे, आउटपुट उपकरणे, या विषयी काही अडचणी असतील तर तुम्ही टिपणी द्वारे आम्हाला कळवू शकता तसेच या लेखामध्ये कोणता भाग चुकीचा झाला असेल किंवा काही अतिरिक्त माहिती हवी असेल तर तुम्ही त्याचीदेखील माहिती आम्हाला देऊ शकता आम्ही तुमच्या प्रत्येक टिपणी ची नोंद घेउ.
आपला दिवस शुभ असो ! धन्यवाद…